چرا ما اینقدر سگها را دوست داریم؟ علم پاسخ می‌دهد!
چرا سگها تا این اندازه دوست‌داشتنی هستند؟ احتمالاً رازهای زیادی وجود داشته باشد؛ اما قطعاً دلایل علمی هم برای این موضوع وجود دارد. در اوایل دهه 1930، یک دانشمند اتریشی به نام کنراد لورنز مجموعه‌ای از تخم‌های غاز را نگه داشت و منتظر ماند تا از تخم بیرون بیایند. هنگامی که آنها ظاهر شدند، جوجه غازهایی که تازه از تخم بیرون آمده بودند، اولین جسم متحرکی را که دیدند دنبال کردند. پس از آن، هرگاه کسی لورنز را می‌دید، محال بود یک ردیف غاز زیبا و بانمک را در اطرافش نبیند. آیا بین جوجه‌غازها و لورنز، پیوند عاطفی برقرار شده بود؟ در این مقاله، به بررسی رازهای علاقه ما به سگها و دیگر حیوانات خواهیم پرداخت.
دلایل پنهان علاقه ما به سگها از نگاه علم
بیایید ماجرای لورنز را دنبال کنیم. پس از وابستگی زیاد جوجه‌غازها به لورنز، او به مطالعه این نوع رفتار حیوانی ادامه داد. وی در نهایت، نام این رفتار را "نقش‌پذیری" یا Imprinting نامید. نقش‌پذیری، به دوره‌ای حساس و کدتاه در اوایل زندگی حیوانات اشاره دارد که در آن یک حیوان وابستگی زیاد به والدین خود دارد؛ خصوصاً به مادرش. این رفتار، به حیوانات کمک می‌کند که درک درستی از هویت خود داشته باشند. دانشمندان دریافتند که اغلب یک بازه زمانی کوتاه وجود دارد که در آن نقش‌پذیری اتفاق می‌افتد. در برخی گونه‌های جانوری، این بازه زمانی ممکن است همان 30 دقیقه اول بعد از تولد باشد.
نقش‌پذیری در قلمرو حیوانات به قدری قدرتمند است که اگر مادر بره پس از زایمان بمیرد و بره در عرض 30 دقیقه به مادر دیگری معرفی شود، آن بره تا آخر عمر با مادر جدید (و بالعکس) پیوند خواهد داشت.
تحقیقات زیادی در زمینه نقش‌پذیری و میزان تأثیرپذیری حیوانات از انسان‌ها یا گونه‌های جانوری دیگر انجام شده است. حاصل این تحقیقات، دانشمندان را به این فکر انداخت که نقش‌پذیری هر گونه جانوری را با هم مقایسه کرده و تفاوت‌های آنها را بررسی کنند. این سؤال، ذهن آنها را درگیر کرده بود که آیا نقش‌پذیری در همه حیوانات به یک شکل است؟ به‌نظر می‌رسد این رفتار در تمام حیوانات به صورت ژنتیکی وجود داشته باشد، اما برای درک بیشتر آن، باید رازهای بیشتری کشف می‌شد. در ادامه، با برخی دیگر از دلایل این اتفاق آشنا خواهید شد.
هورمون عشق؛ آیا ما عاشق سگها می‌شویم؟
این حقیقت دارد که از نظر عاطفی، ما سگهای خانگی خود را عضوی از خانواده خود محسوب می‌کنیم و واقعاً به آن باور داریم. علم این، این موضوع را تأیید کرده است.
مدتی پس از مطالعات لورنز، دانشمندان دریافتند که هورمون احساس خوب اکسی توسین در نقش‌پذیری تأثیر دارد. اکسی توسین گاهی اوقات "هورمون عشق" یا "هورمون اجتماعی" نامیده میشود، زیرا زمانی ترشح میشود که انسان از نظر اجتماعی یا عاشقانه پیوند برقرار می‌کند و در نهایت باعث برقراری حس شادی میشود.
اکسی توسین عامل اصلی پیوند مادر و کودک در انسان و سایر پستانداران است. این هورمون به مادر در هنگام شیردهی کمک می‌کند تا با نوزادش پیوند برقرار کند. مطالعات اخیر نشان داده است که اگر یک مادر جدید و یک نوزاد به یکدیگر نگاه کنند، هر دو نفر افزایش سطح اکسی توسین را تجربه می‌کنند. این منجر به پیوند بیشتر و ایجاد یک حلقه بی‌نهایت عاطفی میشود.
با توجه به مغز انسان‌ها، ما با سگهای خود به همین شکل پیوند برقرار می‌کنیم. وقتی به سگ خود نگاه می‌کنید، مغز شما اکسی توسین بیشتری تولید می‌کند. این اتفاق، کاملاً دوطرفه است؛ مطالعات اخیر نشان داده است که فقط نگاه کردن به یکدیگر باعث میشود سطح اکسی توسین سگ شما نیز بالا برود.
این نوع عشق متقابل مبتنی بر اکسی توسین احتمالاً یکی از عوامل تأثیرگذار در اهلی کردن سگ بوده است. جالب است بدانید که ما وقتی به گرگ‌ها خیره می‌شویم این حس را تجربه نمی‌کنیم.
در سطح بیولوژیکی، مغز ما از همان مسیر عصبی برای پردازش عشق ما به حیوانات خانگی و عشق ما به فرزندانمان استفاده می‌کند. این همان هورمون عشق است. مطالعات نشان داده‌اند که وقتی افراد به عکس فرزندان خود و عکس سگهای خود نگاه می‌کنند، قسمت‌های مشترکی از مغز روشن و فعال می‌شوند.
هورمون خوشبختی؛ تجربه حس خوب در کنار سگها
بسیاری از دانشمندان، احساس خوشبختی را یکی از دلایل علاقه ما به سگها می‌دانند. اما حس خوشبختی از کجا می‌آید؟ برای درک این حس زیبا، باید با یک هورمون به نام سروتونین آشنا شوید.
سروتونین در دهه 1970 معروف شد. سطوح بالاتر سروتونین در مغز منجر به خلق و خوی آرام و اضطراب کمتر میشود. دانشمندان دریافته‌اند که سگها نیز مانند اکسی توسین، سطح سروتونین بیشتری نسبت به گرگ‌ها دارند. این نوع خوشبختی به رابطه آنها با انسان‌ها مربوط میشود. با اهلی شدن سگها، پیوند انسان و سگ قوی‌تر شده و برای هر دو طرف، شادی بیشتری به ارمغان آورد.
پیوند با سگها از بسیاری جهات برای انسان مفید است؛ خیلی بیشتر از شادی ناشی از سروتونین! تعامل با سگ می‌تواند فشار خون و استرس را کاهش دهد و مزایای دیگری برای سلامتی به همراه داشته باشد. این موضوع ممکن است راز طلایی طول عمر زیاد و امید به زندگی بالا در صاحبان سگ را برملا کند.
چرا ما چشم‌های توله‌سگ‌ها را دوست داریم؟
احتمالاً شما هم وقتی یک توله سگ بامزه را می‌بینید، به او می‌گویید که چقدر "ناز" است؛ اما ناز بودن به چه معناست؟ دانشمندان معتقدند، ناز بودن در حقیقت، داشتن ویژگی‌هایی در بزرگسالی یا کودکی است که حیوان را خیلی جوان‌تر و شاداب‌تر نشان می‌دهد. برای مثال، سرهای بزرگری که چشمان گشاد و معصومی دارند؛ دوست داشتنی هستند. این موضوع در بسیاری از حیوانات از جمله گاو، سگ و غیره دیده میشود.
در طول هزاران سال اهلی شدن، سگها ابروهای متحرکی را ایجاد کردند که در نهایت، باعث ناز دیده شدن چشم‌های توله سگ میشود. (گرگ‌ها مانند سگها اطراف چشم خود عضله ندارند). اجداد ما سگ‌هایی با ابروهای درشت و بلند را ترجیح می‌دادند که چشمان آنها را بزرگتر نشان می‌داد.
سگها همچنین در مسیر تکامل خود یاد گرفته‌اند که وقتی به دنبال کمک هستند، با انسان تماس چشمی برقرار کنند؛ کاری که گرگ‌ها بلد نیستند. دانشمندان این نوع تماس چشمی را "نشانه ارتباط بین سگها و انسان‌ها" نامیده‌اند.
نگاه کردن به چشم‌های سگ توله سگ و نگاه کردن به نوزاد تازه متولد شده می‌تواند باعث ایجاد همان واکنش عاطفی در ما شود. به همین دلیل است که یک سگ به اندازه دیگران احساس می‌کند که عضوی از خانواده است.
جمع‌بندی؛ نگاهی اجمالی به دلایل محبوبیت سگها
از زمان لورنز و غازهایش، دانشمندان دریافته‌اند که نقش‌پذیری، همیشه در تعامل بین انسان و حیوانات وجود داشته است. حتی می‌تواند در تعیین اینکه چه کسی را دوست داریم و با چه کسی زندگی می‌کنیم، تأثیر داشته باشد.
صحنه‌ای از فیلم 101 دالماسی را به یاد بیاورید که در آن پونگو مردم را می‌بیند که با مینی من سگی خود در حال قدم زدن هستند. اگرچه بعید به نظر می‌رسد، اما این پدیده در دنیای واقعی نیز مشاهده شده است.
برخی از مطالعات نشان داده اند که این اتفاق، تصادفی نیست. اغلب، ما سگ‌هایی را انتخاب می‌کنیم که ویژگی‌های مشترکی با ما دارند. درست مانند ترجیح دادن چشم‌های توله سگ، انسان‌ها صفاتی را انتخاب می‌کنند که احساس آشنایی دارند. یک مطالعه در ژاپن نشان داد که دلیل اصلی در چشم سگها نهفته است؛ ممکن است ناخودآگاه سگ‌هایی را انتخاب کنیم که چشمان آنها شبیه به ما باشد.
مهم نیست که علم در آینده چه چیزی کشف می‌کند، واضح است که پیوند ما با سگ‌هایمان عمیق است. پس از سال‌ها تکامل و زندگی مشترک، دوستان پشمالوی ما به عضوی محبوب در خانواده تبدیل شده‌اند.
طراحی توسط